Samenwerken in een tijd van grote veranderingen

In de jaren dat LG Air Solutions en Centercon inmiddels samenwerken is de installatiebranche en de markt van de klimaatsystemen op z’n kop gezet. Directeur Richard de Waal van LG en directeur Robert in den Haak van technische groothandel Centercon blikken terug op alle ontwikkelingen, vertellen over de samenwerking en kijken vooruit naar de moeilijk te voorspellen toekomst. 

De wereld van het binnenklimaat is in ruim 15 jaar drastisch veranderd. Toen LG Air Solutions in 2003 de samenwerking met Centercon aanging, zag de wereld er volgens Richard de Waal en Robert in den Haak heel anders uit. Overzichtelijker vooral. 

In die tijd raakte de consument gewend aan airconditioning in de auto. Mede daardoor werden ook steeds meer bestaande gebouwen van een airco voorzien. “Het was dus niet zo gek dat we ons grotendeels op koelsystemen en de airco richtten”, verduidelijkt In den Haak, die benadrukt dat het werk van installateurs nu totaal anders is door de komst van nieuwe technieken en producten. “Vroeger keek de installateur vooral waar we de unit kwijt konden. Een compleet systeem voor koelen en verwarmen, zoals vrf-systemen en warmtepompen, werd nauwelijks geïnstalleerd.”

Onderdeel van het geheel

Er is nog een ander belangrijk verschil met vroeger, stipt De Waal aan. Klimaatsystemen zijn bij nieuwbouwwoningen een wezenlijk onderdeel van het geheel geworden. Specialisten willen van installateurs al bij het ontwerp weten hoe klimaatsystemen het meest efficiënt en energiezuinigst in het ontwerp kunnen worden geïntegreerd. Kortom, het werk van de installateur is tegenwoordig complexer en omvattender dan vroeger. 

De Waal: “Het gaat nu bijvoorbeeld ook om het leidingwerk en de koppeling met de luchtbehandelingskast en vloerverwarmingsset of waterzijdig inregelen. De installateur moet veel breder zijn opgeleid, het werk verschuift steeds meer richting werktuigbouwkundige installaties.” Bovendien verwacht de consument tegenwoordig razendsnelle service. De Waal: “Je kunt een klant niet 24 uur laten wachten met een kapotte verwarming."

Complementair

Juist in deze tijd – waarin de techniek snel verandert en het verwachtingspatroon hoog is – benadrukken zowel De Waal als In den Haak de waarde van hun partnerschap. De twee partijen kennen elkaar door en door en zijn complementair aan elkaar. Zo hebben zowel LG als Centercon de afgelopen vijftien jaar hun personeelsbestand fors uitgebreid, maar proberen nog altijd dicht bij klanten en installateurs te staan. 

De rolverdeling is misschien wel de kracht achter de samenwerking: LG is de producent met de focus op de after-service (service na de verkoop) en de indirecte markt met adviseurs, architecten en eindgebruikers, terwijl het vizier van Centercon als laagdrempelige distributeur is gericht op het contact met installatiebedrijven die de producten en materialen afnemen.

De samenwerking tussen de twee houdt daarom nog lange tijd stand. Intussen zal de markt zich de komende tientallen jaren snel ontwikkelen, niet in de laatste plaats door de energietransitie die momenteel elke dag de krantenkolommen vult. Hoe de toekomst en de markt er precies uit gaan zien, is moeilijk om te voorspellen, maar over enkele (belangrijke) ontwikkelingen willen zowel De Waal als In den Haak hun visie graag delen.

Koudemiddel

Bijvoorbeeld over het koudemiddel in de klimaatsystemen. De Europese Unie heeft de regels rondom het gebruik van milieuschadelijke koudemiddelen immers aangescherpt via onder meer de F-gassenverordening en het amendement van Kigali. Zo beperkt de EU het gebruik van koudemiddelen met een hoog GWP (Global Warming Potential), omdat ze bijdragen aan de opwarming van de aarde. Daarom moet de industrie op zoek naar een milieuvriendelijker koudemiddel.

Op het gebied van koudemiddelen zijn er continue ontwikkelingen, zoals de stap naar R32, dat in alle Multi en Split-systemen zit. Vanwege de lichte ontvlambaarheid van dit koudemiddel is LG met de huidige Multi V-systemen nog gebonden aan R410A. Het verkleinen van de koudemiddelinhoud en het verlagen van het energieverbruik is een ontwikkeling waar veel aan wordt gewerkt. Enkele producten die LG in 2019 gaat lanceren zijn onder andere, de R32 Multi V Chiller systemen die volledig watergevoerd zijn, de Multi V mini VRF systemen op R32 en eveneens een Hybride VRF op R32. Dit is een doorontwikkeling van VRF; warmte en koude gaan bij Hybride VRF via water het gebouw in voor afgifte in de ruimtes. Dit zijn slechts enkele voorbeelden hoe LG inspeelt op het koudemiddel vraagstuk.
 
Wat betreft het gebruik van natuurlijk koudemiddelen verwacht De Waal wisselend succes. Propaan heeft volgens De Waal in de toekomst zeker waarde voor kleinere systemen zoals onder andere portable airco’s, kleine Single Split-systemen en of warmtepomp boilers. Maar er zijn ook twijfels over bijvoorbeeld butaan, CO2 of ammoniak. Die hebben weliswaar een GWP-waarde van nagenoeg nul, en zijn dus beter voor het milieu, maar leiden nog te vaak tot extra eisen en maatregelen. Ze zijn namelijk giftig, brandbaar of leiden tot meer explosiegevaar. Daarnaast komt het voor dat het koudemiddel wel natuurlijk is maar dat de energetische eigenschappen van dat koudemiddel veel lager zijn dan bijvoorbeeld een R32. Hierdoor doe je een stap voorwaarts naar een natuurlijk koudemiddel maar lever je veel in op de energieprestatie, wat uiteindelijk ook het klimaat niet ten goede komt. “Er zijn nu chemische koudemiddelen met een lage GWP-waarde waar we voorlopig mee vooruit kunnen”, legt de directeur van LG Air Solutions uit.

Installateur

Meer nog dan over het koudemiddel spreekt de installatiebranche over de installateur. Of, beter gezegd, het gebrek aan voldoende mankracht met kennis. In den Haak: “Het is duidelijk dat er een tekort aan installateurs is en tegelijkertijd wordt er ook meer van ze gevraagd. Ze moeten maatwerk leveren, weten wanneer een klimaatsysteem het meest efficiënt werkt en ook nog verstand hebben van subsidieregelingen.” Maar gelukkig ligt daar ook de toegevoegde waarde van Centercon.

De Waal ziet hoe installateurs tegenwoordig de producten aanprijzen en klanten overtuigen. Hun rol is dus veranderd: ze zijn niet alleen installateur maar ook ambassadeur. Het nadeel is wel dat de markt voortdurend verandert en daarom moeten installateurs zich regelmatig bijscholen. En daar wringt de schoen: er is simpelweg geen tijd voor door het tekort aan vakmensen.

LG en Centercon proberen dat te ondervangen met ieder een eigen opleidingscentrum waarbij ze meerdere keren per een week een dagdeel trainingen geven aan adviseurs, werkvoorbereiders en installateurs. De LG Academy bestaat inmiddels acht jaar in deze vorm terwijl Centercon College recent startte met praktijkgerichte trainingen. Beiden bedienen een ander segment, omdat LG zich richt op het overdragen van productkennis en de nadruk van Centercon meer ligt bij de installatie van goed functionerende systemen. Daarnaast trekken beide organisaties met de Warmtepomp Roadshow door het land om de kennis van installateurs rondom de warmtepomp op te vijzelen.

Op deze manier dragen beiden een steentje bij door jaarlijks honderden geïnteresseerden de fijne kneepjes van het vak bij te brengen. De Waal voelt zich hier verantwoordelijk voor want hij weet ook dat wanneer een installateur met onvoldoende kennis een LG-klimaatsysteem installeert, het risico bestaat dat het systeem niet naar behoren functioneert. Bovendien is de kans op storingen groter waardoor de vakmensen in een later stadium weer meer tijd kwijt zijn aan het verlenen van service. 

Volgens De Waal en In den Haak zijn er twee manieren om het tekort aan vakkennis weg te werken: allereerst door simpelweg meer mensen op te leiden, maar daarnaast zal ook de techniek in de toekomst een belangrijke rol gaan vervullen. 

Door modulair bouwen, waarbij vooraf in de fabriek samengestelde modules ter plaatse in elkaar worden gezet, wordt de installatie van een klimaatsysteem eenvoudiger gemaakt: het zogeheten plug-and-play-systeem. Voor een goede installatie is dan immers minder kennis nodig. Daarnaast werkt LG met een gratis service app waar intussen bijna 1300 installateurs gebruik van maken. Deze app werkt met een stappenplan en dat maakt het installeren en inregelen van het klimaatsysteem of het oplossen van een storing eenvoudiger en minder tijdrovend.

Totaaloplossing

Technologische ontwikkelingen blijven de gemoederen de komende jaren bezighouden, zoveel is wel duidelijk na een gesprek met beide heren. Ook de totaaloplossing komt ter sprake. De Waal: “Mensen vormen in de toekomst een soort eigen elektriciteitscentrale. Ze gebruiken bijvoorbeeld zonnepanelen, een warmtepomp en een batterij om energie in op te slaan. De batterij wordt zeker na het afschaffen van de salderingsregeling interessant voor huishoudens. We werken dus toe naar Nul op de Meter-woningen. Het is daarbij wel belangrijk dat de huidige transitie geleidelijk gaat en betaalbaar blijft voor de consument.”

Daar blijft het niet bij. Smart Home oplossingen gaan ook nadrukkelijk een rol spelen, zeggen de twee. Kunstmatige Intelligentie fungeert daarbij als vliegwiel. Hoe makkelijk zou het bijvoorbeeld zijn als een slimme thermostaat het huis alvast opwarmt vlak voordat de consument thuiskomt van het werk? Of de wasmachine gaat draaien op het moment dat er genoeg energie is opgewekt door zonnepanelen? Dat zijn slechts enkele voorbeelden van de mogelijkheden.

In den Haak: “De vraag is niet of, maar wanneer we overgaan op slimme apparaten. Dat ligt vooral aan de adoptiesnelheid: wanneer zijn consumenten klaar voor deze ontwikkeling? Nu zullen nog veel klanten zeggen: dat hebben we niet nodig, maar wie dacht twintig jaar geleden dat we nu allemaal een mobiele telefoon zouden hebben?”

Beiden geven grif toe, het is een interessante tijd in de installatiebranche. De marktontwikkelingen gaan zo snel en door de energietransitie is er ook veel aandacht voor. De Waal: “De snelheid waarmee nieuwe producten en technieken op de markt komen is ongekend, maar dat maakt het werk alleen maar interessanter. Het is aan ons om met onze producten en ondersteuning aan installateurs voorop te blijven lopen.”

Directeur Richard de Waal van LG en directeur Robert in den Haak van technische groothandel Centercon blikken terug op alle ontwikkelingen, vertellen over de samenwerking en kijken vooruit naar de moeilijk te voorspellen toekomst.